مقیاس اضطراب و افسردگی بیمارستانی (HADS) – Hospital Anxiety and Depression Scale

پرسشنامهٔ ۱۴ سؤالی برای سنجش اضطراب و افسردگی در بیماران جسمانی، محیط‌های بیمارستانی و کلینیکی

ارزیابی هیجان‌ها بدون تأثیر مستقیم نشانه‌های جسمانی بیماری

خلاصه معرفی مقیاس اضطراب و افسردگی بیمارستانی (HADS) Overview

مقیاس اضطراب و افسردگی بیمارستانی (HADS) یک پرسشنامهٔ کوتاه است که برای سنجش اضطراب و افسردگی در بیماران مبتلا به بیماری‌های جسمانی طراحی شده است. این آزمون ۱۴ سؤال دارد و به‌صورت خودگزارشی تکمیل می‌شود.

HADS دو خرده‌مقیاس ۷ سؤالی برای اضطراب و افسردگی دارد و تلاش می‌کند علائم هیجانی را بدون تأثیرگذاری مستقیم نشانه‌های جسمانی (مثل خستگی ناشی از بیماری) اندازه‌گیری کند؛ به همین دلیل در محیط‌های بیمارستانی بسیار محبوب است.

مقیاس اضطراب و افسردگی بیمارستانی (HADS) چیست؟ What is HADS?

HADS توسط زیگمونت و اسنیت برای ارزیابی وضعیت هیجانی بیماران در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها تدوین شده است. نقطهٔ قوت این مقیاس این است که بسیاری از نشانه‌های جسمانی (مثل مشکلات خواب ناشی از بیماری، خستگی، کاهش اشتها) را کنار گذاشته و بیشتر روی جنبه‌های شناختی–عاطفی اضطراب و افسردگی تمرکز می‌کند.

سؤالات از بیمار می‌پرسند در هفته‌های اخیر تا چه حد احساساتی مانند نگرانی، تنش، غمگینی، از دست دادن علاقه یا کاهش لذت را تجربه کرده است.

  • نوع ابزار: پرسشنامه خودگزارشی ۱۴ سؤالی
  • خرده‌مقیاس‌ها: ۷ سؤال اضطراب (HADS-A)، ۷ سؤال افسردگی (HADS-D)
  • حوزهٔ کاربرد: بیمارستان‌ها، کلینیک‌های پزشکی، مراکز روان‌تنی و پژوهش

این آزمون چه چیزی را می‌سنجد و برای چه کسانی مناسب است؟ Domains & Target Group

HADS دو حوزهٔ اصلی را ارزیابی می‌کند:

  • اضطراب (HADS-A): احساس تنش، نگرانی، بی‌قراری، دلشوره و نشانه‌های ذهنی اضطراب.
  • افسردگی (HADS-D): خلق پایین، کاهش لذت، بی‌علاقگی، احساس کندی یا کاهش انگیزه.

این مقیاس برای بزرگسالان و نوجوانان متأخری که در محیط‌های بیمارستانی، کلینیک‌ها یا حتی مراقبت‌های سرپایی تحت درمان هستند مناسب است. همچنین در پژوهش‌های مرتبط با بیماری‌های مزمن (مثل سرطان، بیماری‌های قلبی، دیابت و…) کاربرد زیادی دارد.

گروه سنی: نوجوانان متأخر و بزرگسالان محیط: بیمارستان، کلینیک، مراقبت‌های سرپایی حوزه: اضطراب و افسردگی در بیماری جسمانی

کاربردهای مقیاس HADS Applications

HADS به‌طور گسترده در سیستم‌های بهداشتی و پژوهش‌های پزشکی–روان‌شناختی استفاده می‌شود:

  • غربالگری اضطراب و افسردگی در بیماران بستری یا سرپایی در بیمارستان‌ها.
  • بررسی تأثیر بیماری‌های مزمن و حاد بر سلامت روان بیماران.
  • پایش تغییرات اضطراب و افسردگی در طول دورهٔ درمان پزشکی یا روان‌شناختی.
  • استفاده در مطالعات پژوهشی دربارهٔ ارتباط بین متغیرهای روان‌شناختی و پیامدهای سلامت جسمانی.
غربالگری بالینی پژوهش روان‌تنی پایش روند درمان

این آزمون چگونه انجام می‌شود؟ Administration

HADS شامل ۱۴ سؤال است و از فرد خواسته می‌شود میزان تجربهٔ حالت‌ها و احساسات خاص را در هفته‌های اخیر گزارش کند. پاسخ‌ها معمولاً روی یک مقیاس ۴ درجه‌ای (۰ تا ۳) علامت زده می‌شوند.

  • تعداد گویه‌ها: ۱۴ سؤال (۷ اضطراب، ۷ افسردگی)
  • نوع پاسخ‌دهی: مقیاس ۴ درجه‌ای از «اصلاً» تا «بیشتر اوقات»
  • شیوه اجرا: خودگزارشی؛ می‌تواند کاغذی یا آنلاین باشد.
  • زمان تقریبی: حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه
نمره اضطراب (HADS-A)
شدت علائم اضطرابی
نمره افسردگی (HADS-D)
شدت علائم افسردگی
نمره کلی HADS
تصویر کلی از ناراحتی هیجانی بیمار

قبل از پاسخ دادن به HADS به این نکات توجه کنید Before You Start

  • به احساسات و افکار خود در چند هفتهٔ اخیر فکر کنید، نه فقط امروز.
  • سعی کنید نشانه‌های مربوط به خود بیماری جسمی (مثلاً درد، خستگی) را از احساسات هیجانی جدا کنید.
  • پاسخ‌های شما درست یا غلط ندارد؛ مهم این است که حقیقت درونی‌تان را بازتاب دهد.
  • اگر سوالی برایتان مبهم بود، نزدیک‌ترین گزینه به تجربهٔ خود را انتخاب کنید.
  • در صورت احساس ناراحتی حین پاسخ‌دادن، می‌توانید چند لحظه مکث کنید و بعد ادامه دهید.

تفسیر نتایج مقیاس اضطراب و افسردگی بیمارستانی Interpretation

نمرات HADS معمولاً برای هر خرده‌مقیاس (اضطراب و افسردگی) به‌طور جداگانه محاسبه می‌شوند. هرچه نمرهٔ یک خرده‌مقیاس بالاتر باشد، احتمال وجود مشکل در آن حوزه بیشتر است.

راهنماهای HADS معمولاً بازه‌هایی را به‌عنوان «نرمال، مشکوک، مورد بالینی» پیشنهاد می‌کنند. این بازه‌ها به کارشناسان کمک می‌کند تشخیص دهند چه کسانی نیازمند ارزیابی دقیق‌تر و شاید مداخلهٔ تخصصی هستند.

با این حال، HADS یک ابزار تشخیصی قطعی نیست؛ بلکه برای غربالگری و سنجش شدت علائم به کار می‌رود و تفسیر نهایی باید توسط متخصص و با توجه به شرایط پزشکی، خانوادگی و اجتماعی فرد انجام شود.

  • نمرات بالا به معنای فشار هیجانی بیشتر است، نه ضعف یا ناتوانی شخصیتی.
  • الگوی نمرات اضطراب و افسردگی می‌تواند نشان دهد کدام بعد نیازمند توجه بیشتر است.
  • ترکیب اطلاعات HADS با ارزیابی پزشکی و روان‌شناختی، تصویر کامل‌تری از وضعیت بیمار می‌دهد.

نقشهٔ اضطراب و افسردگی در HADS Emotional Map

می‌توان نتایج HADS را به‌عنوان دو ستون اصلی در نظر گرفت که هر یک جنبه‌ای از تجربهٔ هیجانی بیمار را نشان می‌دهد:

اضطراب – نگرانی، تنش، دلشوره، بی‌قراری ذهنی
افسردگی – غمگینی، بی‌علاقگی، کاهش لذت و انگیزه
فشار روانی ناشی از بیماری و درمان
کیفیت زندگی هیجانی در کنار وضعیت جسمانی

سوالات متداول درباره مقیاس HADS FAQ

خیر. HADS یک ابزار غربالگری و سنجش شدت علائم است و برای تشخیص قطعی اختلالات اضطرابی یا افسردگی کافی نیست. تشخیص نهایی باید توسط روان‌شناس، روان‌پزشک یا پزشک متخصص و بر اساس مصاحبه و ارزیابی کامل انجام شود.

HADS مخصوص بیمارانی طراحی شده که بیماری جسمانی دارند (مثلاً مشکلات قلبی، سرطان، بیماری‌های مزمن دیگر) و در بیمارستان یا کلینیک تحت درمان هستند. البته می‌توان آن را در جمعیت عمومی هم استفاده کرد، اما نقطهٔ قوتش در محیط‌های پزشکی است.

برای پایش روند درمان یا تغییرات وضعیت روانی، تکرار آزمون در فواصل چند هفته‌ای یا چند ماهه منطقی است. فاصلهٔ دقیق به وضعیت بیمار، نوع درمان و نظر تیم درمان بستگی دارد.

HADS در پژوهش‌های متعدد بین‌المللی اعتبار و پایایی خوبی نشان داده است و یکی از ابزارهای استاندارد در روان‌پزشکی رابط و پزشکی–روان‌شناختی به‌حساب می‌آید. البته استفاده از نسخهٔ ترجمه و هنجاریابی‌شده برای هر فرهنگ ضروری است.

بله. HADS یکی از ابزارهای بسیار پرکاربرد در مطالعات مربوط به کیفیت زندگی، پیامدهای درمان پزشکی، و رابطهٔ بین عوامل روان‌شناختی و بیماری‌های جسمی است. در این موارد، رعایت حقوق استفاده، ذکر منبع و اصول اخلاق پژوهش ضروری است.

ملاحظات اخلاقی در استفاده از HADS Ethical Considerations

  • پاسخ‌های بیمار باید محرمانه بماند و فقط در راستای بهبود مراقبت از او استفاده شود.
  • نتایج آزمون نباید برای برچسب‌زدن، قضاوت یا سرزنش بیمار استفاده شود.
  • شرکت در آزمون باید تا حد امکان داوطلبانه و با توضیح هدف استفاده باشد.
  • در صورت نمرات بالا، پیشنهاد و تسهیل دسترسی به خدمات روان‌شناختی اهمیت دارد.
  • در پژوهش، استفاده از HADS باید همراه با رضایت آگاهانه و رعایت اصول اخلاق پژوهش باشد.

منابع و مطالعات مرتبط با مقیاس HADS References

برای آشنایی بیشتر با HADS و ویژگی‌های روان‌سنجی آن، می‌توان به منابع علمی زیر مراجعه کرد:

  • مقالات اصلی معرفی Hospital Anxiety and Depression Scale توسط Zigmond & Snaith.
  • پژوهش‌های هنجاریابی و اعتبارسنجی HADS در انواع جمعیت‌های پزشکی و عمومی.
  • پایگاه‌های علمی مانند PubMed و Google Scholar برای جست‌وجوی مطالعات جدید دربارهٔ HADS.

در استفادهٔ بالینی، توجه به نسخهٔ ترجمه‌شده و هنجاریابی‌شده و تفسیر در کنار اطلاعات پزشکی و اجتماعی بیمار ضروری است.

شروع مقیاس اضطراب و افسردگی بیمارستانی (HADS) Take the Test

اگر می‌خواهید بدانید در زمینهٔ اضطراب و افسردگی، به‌ویژه در ارتباط با شرایط جسمانی یا درمان پزشکی، در چه وضعیتی قرار دارید، می‌توانید پرسشنامهٔ HADS را تکمیل کنید و تصویری روشن‌تر از وضعیت هیجانی خود به دست آورید.

شروع آزمون HADS